Tre Việt - Trong 5 năm qua
(2017 - 2022), Ủy ban Tự do tôn giáo quốc tế Mỹ vẫn định kỳ ra báo cáo thường
niên về tự do tôn giáo toàn cầu. Họ cho mình quyền nhận xét, đánh giá phê phán
về tình hình nhân quyền và tự do tôn giáo của Việt Nam và một số quốc gia khác.
Họ sử dụng thông tin tài liệu cũ hoặc không chính thống từ các nhóm, phái tôn
giáo chưa được nhà nước công nhận, số chức sắc cực đoan bất mãn với chế độ,
định kiến với Đảng, Nhà nước để tiếp nhận thông tin sai lệch, đưa vào báo cáo
đánh giá.
Một số tổ chức tìm
cách khuyến khích, cổ vũ cho các hoạt động tôn giáo trái pháp luật, không cần
xin phép, đăng ký chính quyền, thúc đẩy các hoạt động “tà đạo, đạo lạ” ở các
vùng sâu, vùng xa, gia tăng hoạt động mê tín dị đoan, trái thuần phong mỹ tục,
trái pháp luật, đi ngược lại lợi ích của Giáo hội và xã hội, gây bức xúc trong
nhân dân, với âm mưu muốn giáo dân chống đối chính quyền. Họ kích động với luận
điệu đây là quyền con người “quyền tự do tín ngưỡng, quyền tự do tôn giáo”;
xuyên tạc Luật về tín ngưỡng, tôn giáo của Việt Nam, coi đó là “bước thụt lùi”,
“bóp nghẹt tôn giáo” không phù hợp với công ước quốc tế về quyền con người,
v.v. Họ kiến nghị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa Việt Nam trở lại những nước cần quan
tâm đặc biệt về tôn giáo (CPC), “gây sức ép và hối thúc Việt Nam cho phép tất
cả các nhóm, phái tôn giáo chưa được công nhận hoạt động một cách tự do; giảm
can thiệp của chính quyền vào các công việc nội bộ của các nhóm tôn giáo đã
được công nhận và nhấn mạnh tiến bộ về tự do tôn giáo có ý nghĩa quan trọng đối
với việc cải thiện quan hệ song phương”, v.v.
Cần khẳng định rõ: đây
là những cáo buộc hết sức phi lý, một chiều, không dựa trên thực tiễn bức tranh
tự do tín ngưỡng
tôn giáo ở Việt Nam (!).
Việt Nam là một quốc
gia đa tôn giáo. Ở Việt Nam có những tôn giáo nội sinh (Phật giáo Hoà Hảo, Cao
đài,…) song hành cùng các tôn giáo du nhập từ bên ngoài (Công giáo, Phật giáo,
Tin lành,…). Các tôn giáo luôn luôn giữ mối đoàn kết và tôn trọng niềm tin tôn
giáo lẫn nhau, đồng hành cùng dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Theo thống kê chưa đầy đủ, Việt Nam có khoảng 95% dân số có đời sống tín
ngưỡng và tôn giáo (trong hàng nghìn tín ngưỡng thì tín ngưỡng phổ biến là thờ cúng
ông bà tổ tiên và tín ngưỡng thờ Mẫu). Tính đến nay, cả nước có khoảng 45.000
cơ sở tín ngưỡng, trong đó có hơn 2.900 di tích gắn với cơ sở tín ngưỡng, tôn
giáo, một số di tích được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Hằng năm, Việt
Nam có gần 13.000 lễ hội, gồm 05 loại: lễ hội dân gian, lễ hội lịch sử cách
mạng, lễ hội tôn giáo, lễ hội du nhập từ nước ngoài, lễ hội văn hóa – thể thao
và ngành nghề. Đến nay, Việt Nam có khoảng hơn 26,5 triệu tín đồ (chiếm 27% dân
số), 43 tổ chức thuộc 16 tôn giáo được Nhà nước công nhận hoặc cấp chứng nhận
đăng ký hoạt động. Cả nước hiện có hơn 57,4 ngàn chức sắc, trên 147 ngàn chức
việc, hơn 29,6 ngàn cơ sở thờ tự. Số lượng tín đồ theo các tôn giáo hiện nay:
Phật giáo 15,1 triệu; Công giáo 7,1 triệu; Cao đài 1,1 triệu; Tin lành 1 triệu;
Hồi giáo 80.000; Phật giáo Hòa hảo 1,3 triệu, còn lại là các tôn giáo khác
(Tịnh độ Cư sĩ Phật hội, Tứ ân Hiếu nghĩa, Bà La môn, Bửu Sơn Kỳ Hương, Minh sư
đạo, Minh lý đạo,…).
Ngay sau khi thành lập
nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, dù còn bộn bề công việc, ngày 03/9/1945, tại
phiên họp của Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan tâm đến nhu cầu tự do tín
ngưỡng, tôn giáo của một bộ phận đồng bào theo đạo. Người nói: “Tôi đề nghị
Chính phủ tuyên bố tín ngưỡng tự do và lương – giáo đoàn kết”. Ngày 14/6/1955,
Người đã ký sắc lệnh 234/SL xác định “Việc tự do tín ngưỡng, tự do thờ cúng là
quyền lợi của nhân dân. Chính phủ luôn tôn trọng và giúp đỡ nhân dân thực hiện.
Chính quyền không can thiệp vào nội bộ các tôn giáo. Các tôn giáo phải tuân theo
pháp luật của Nhà nước như mọi tổ chức khác của nhân dân. Việc bảo vệ tự do tín
ngưỡng bắt buộc phải trừng trị những kẻ đội lốt tôn giáo gây rối loạn”. Người
từng kêu gọi các tôn giáo hãy xóa bỏ hiềm khích, kỳ thị đoàn kết cùng toàn dân
lo cho nền độc lập của nước nhà và lịch sử đã chứng minh, dù trong điều kiện
khó khăn của đất nước nhưng chức sắc các tôn giáo, đồng bào có đạo giáo khẳng
định rõ sự gắn bó đồng hành với dân tộc.
Ngày nay, ở khắp mọi
miền của đất nước, đặc biệt là tại các thành phố, các trung tâm tôn giáo lớn,
như: Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Nam Định, Ninh Bình, Tây Ninh, Cần
Thơ,… các sinh hoạt tôn giáo diễn ra khá sôi nổi, đa dạng và phong phú. Các ngày
lễ trọng, các lễ nghi, lễ hội tôn giáo được tổ chức ngày càng trang nghiêm, quy
mô hơn trước và thu hút ngày càng đông đảo tín đồ tham dự. Nhiều sinh hoạt tôn
giáo đã trở thành sinh hoạt văn hóa cộng đồng được đông đảo tầng lớp nhân dân
tham gia với tinh thần phấn khởi, yên tâm và tin tưởng. Các lễ hội như lễ Phật
đản của Phật giáo, lễ Noel của Công giáo và đạo Tin lành, lễ kỷ niệm ngày khai
đạo của đạo Cao Đài, Phật giáo Hòa Hảo, tháng ăn chay Ramadan của Hồi giáo,…
được tổ chức trọng thể, trang nghiêm và đảm bảo an ninh trật tự. Lễ hội của
nhiều tôn giáo đều trở thành lễ hội chung vui của toàn dân tộc như lễ Noel, lễ
hội La Vang. Đặc biệt, lễ Phật đản của Phật giáo đã chính thức được UNESCO công
nhận là một trong những lễ hội tôn giáo lớn của thế giới. Một số lễ hội mang
tính thế tục được dư luận quan tâm đánh giá cao, như: Lễ cầu siêu cho những
người đã hy sinh trong cuộc kháng chiến do Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức
năm 2005; Đại hội hành hương La Vang lần thứ 27 kết hợp “Năm Thánh thể” với quy
mô lớn do Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức; Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập
Hội thánh do Tổng hội Hội thánh Tin Lành Việt Nam (miền Bắc) tổ chức năm 2005,
v.v. Bên cạnh những giá trị đạo đức, các tôn giáo còn có hệ thống những lễ hội
rất phong phú. Trước đây, việc tổ chức và tham gia lễ hội là công việc nội bộ
giáo hội và tín đồ trong đạo; ngày nay, rất nhiều lễ hội tôn giáo không còn là
chuyện riêng của từng tôn giáo mà nó có sức lan tỏa, ảnh hưởng lớn trong cộng
đồng xã hội như Lễ Giáng sinh, Phục sinh của đạo Công giáo, đạo Tin lành; Lễ
Phật đản, Vu lan của Phật giáo; Đại lễ Hội Yến Diêu Trì Cung của Hội thánh Cao
đài Tây Ninh, v.v. Và Lễ Giáng sinh chỉ là một trong số tám ngàn lễ hội tín
ngưỡng, tôn giáo trong một năm ở Việt Nam. Thực tế không khí sinh hoạt tín
ngưỡng, tôn giáo trong các tầng lớp nhân dân những năm qua ngày càng sôi động
và có chiều hướng gia tăng. Cứ nhìn vào các lễ hội tôn giáo, các buổi lễ trọng
của các tôn giáo và tín ngưỡng dân gian cũng có thể nhận rõ, những sinh hoạt
này không chỉ là sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng trong các cộng đồng của đồng
bào có đạo mà còn đang trở thành ngày hội thu hút đông đảo người dân tham gia.
Thực tiễn sinh động
trên cho thấy: Ðảng và Nhà nước Việt Nam đã luôn tạo mọi điều kiện để nhân dân
được tự do tham gia các hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng. Việc đa dạng các hoạt
động tôn giáo là minh chứng cho quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam đã
và đang được bảo đảm; không chỉ đối với đồng bào theo đạo Công giáo, quy mô và
hoạt động tôn giáo của đồng bào theo các tôn giáo khác cũng ngày càng tăng và
diễn ra sôi động, đời sống tâm linh của người dân luôn được chính quyền quan
tâm.
Những thông tin, luận
điệu sai lệch, xuyên tạc về tình hình tôn giáo ở Việt Nam mà các tổ chức thiếu
thiện chí đưa ra tác động đến suy nghĩ, tình cảm của chức sắc tôn giáo và đồng
bào có đạo, tạo sự hoài nghi về chính sách, pháp luật về tôn giáo của Đảng, Nhà
nước ta. Vậy tiêu chí, tiêu chuẩn của Ủy ban Tự do tôn giáo Quốc tế Mỹ là gì?
Họ đại diện cho ai để phê phán, đánh giá về tự do tôn giáo của Việt Nam, khi mà
các phê phán của họ chỉ là sự lạc lõng, không được chức sắc tôn giáo đồng tình?
Thay lời kết, xin dẫn
phát biểu của Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng (chiều
15/12/2022) khẳng định: Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách cần theo dõi đặc biệt về
tự do tôn giáo là dựa trên những đánh giá thiếu khách quan, cũng như thông tin
không chính xác về tình hình tự do tôn giáo, tín ngưỡng tại Việt Nam. Chính
sách nhất quán của Việt Nam là tôn trọng và bảo đảm quyền con người, cũng như
quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân, điều này đã được quy định trong
Hiến pháp năm 2013, hệ thống pháp luật của Việt Nam và được bảo đảm tôn trọng
trên thực tế. Và “Những nỗ lực và thành tựu của Việt Nam về bảo đảm quyền con
người, bảo đảm tự do tín ngưỡng tôn giáo cho người dân đã được cộng đồng quốc
tế thừa nhận rộng rãi. Việt Nam sẵn sàng trao đổi với Mỹ về các vấn đề hai bên
cùng quan tâm trên tinh thần thẳng thắn, cởi mở, tôn trọng lẫn nhau, đóng góp
vào thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước”./.