Tre Việt – Ngày 16/7, facebook Việt Tân lại lôi chuyện giá xây dựng Sân bay Long Thành (16 tỉ USD) đắt hơn so với giá xây dựng một số sân bay khác của thế giới, như: sân bay Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vốn đầu tư 12,4 tỉ USD; sân bay Đại Hưng của Trung quốc, vốn đầu tư chỉ 11,5 tỉ USD,... qua đó, đánh dấu hỏi về những uẩn khúc từ sự chênh lệch này; nghi ngờ có sự tiếp tay, tham nhũng ở các cấp; làm cho dư luận thêm phần tiêu cực. Thực tế, rất khó so sánh chi tiết về giá xây dựng ở các quốc gia khác nhau, nhưng chúng ta có thể dễ dàng thống nhất về một số lý do sau.
1) Sự khác nhau về quy mô và kinh phí giải phóng mặt bằng, tái định cư.
Sân bay Long Thành là cảng trung chuyển hàng không của Việt Nam và quốc tế. Có
4 đường cất hạ cánh (dài 4000 m, rộng 60 m); có 4 nhà ga hành khách rộng, hiện
đại có công suất phục vụ 100 triệu khách/năm; nhà ga hàng hóa công suất 5 triệu
tấn/năm. Dự án có diện tích vào khoảng 5.000 ha, cần đền bù, giải phóng mặt bằng
cho nhân dân trên 1.970 ha (chiếm 59% diện tích đất bị thu hồi trong dự án); di
dời, tái định cư khoảng 15.000 người. Ngoài ra, có trên 1.920 ha diện tích đất
của các công trình tôn giáo, công ty kinh doanh, trụ sở,… sẽ phải thu hồi khi
thực hiện dự án. Tổng số tiền để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ cho người
dân và các cơ quan tổ chức là trên 1 tỉ USD. Trong khi đó, Sân bay Đại Hưng
(Trung Quốc) có diện tích 4.700 ha, công suất 100 triệu hành khách/năm và 4 triệu
tấn hàng hóa/năm; Sân bay Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), diện tích 3.500 ha, công suất
90 triệu lượt hành khách/năm; đều có quy mô nhỏ hơn. Đồng thời, Sân bay
Istanbul xây trên 80% diện tích thuộc sở hữu nhà nước là khu vực có mỏ than đá
cũ, hầu như không mất tiền đền bù, tái định cư.
2) Sự khác nhau về giá trị của đồng USD theo thời gian. Cả hai sân
bay Đại Hưng và Istanbul cùng được vận hành năm 2019. Còn Sân bay Long Thành
triển khai theo 3 giai đoạn chính là: 2019 - 2025, 2025 - 2035, 2035 - 2050. Do
đó, giá trị đồng USD có sự thay đổi theo thời gian do lạm phát và do nước Mỹ in
quá nhiều USD. Trong lịch sử, năm 1944, khi tiền tệ quốc tế còn dùng bản vị
vàng (tiền giấy có thể đổi trực tiếp ra vàng), thì 1 Ounce vàng tương đương 35
USD. Do nhu cầu USD ngày càng tăng, Mỹ in nhiều tiền nhưng không đủ vàng để bảo
đảm nên năm 1971, nước Mỹ đã từ bỏ chế độ bản vị vàng. Đến nay, giá vàng trên
thế giới đã lên tới 1.955 USD/ounce. Cho thấy tốc độ mất giá của USD trung bình
khoảng 139%/năm. Như vậy, theo thời gian, giá vật tư ngày càng tăng sẽ đội vốn
dự án.
3) Sự khác nhau về chuỗi cung ứng vật tư. Trung Quốc là công xưởng
của thế giới, nơi sản xuất 100% các loại mặt hàng cho các nước; từ những sản phẩm
thông thường đến sản phẩm công nghệ cao. Do vậy, quá trình xây dựng của họ sử dụng
gần 100% vật tư nội địa, không mất thuế, cước và thời gian vận chuyển. Tương tự,
Thổ Nhĩ Kỳ cùng có sự hậu thuẫn lớn từ thị trường tự do của khối EU; là những lợi
thế về giá. Sân bay Long thành cần rất nhiều vật tư ngoại nhập nên tất yếu sẽ
có sự tốn kém hơn.
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ Việt Nam đã nghiên cứu, đánh giá tác động nhiều chiều và được Nhật Bản tư vấn thiết kế nên Dự án Sân bay Long Thành sau khi hoàn thành sẽ mang lại hiệu quả cao trong phát triển kinh tế cho đất nước. Mọi sự so sánh đều khập khiễng, nhất là sự so sánh ấy mang đầy tính chủ quan, dụng ý xấu. Bởi vậy, mọi người cần cảnh giác, tỉnh táo nhận diện, đấu tranh phê phán./.
