 |
| Ảnh: Sưu tầm từ nhanvanviet.vn |
Trước hết, chế
độ “pháp trị” mà Hoàng Mai ám chỉ ở đây chính là sự cai trị của pháp luật. Cần
khẳng định rõ: lập luận “pháp trị” là sự cai trị của pháp luật như vậy là vô
căn cứ, không đúng sự thật, bởi lẽ pháp luật chỉ là các quy tắc xử sự nên bản
thân pháp luật không có các thiết chế để thật sự buộc mọi chủ thể phải tuân
theo. Vì vậy, nếu không có một thiết chế để đưa pháp luật vào trong cuộc
sống thì pháp luật ấy cho dù đẹp đến mấy, hay đến mấy cũng chỉ là thứ ánh sáng
hào quang trong sự tưởng tượng của con người.
Thứ hai, mục
đích của pháp luật trong chế độ “pháp trị” chính là bảo vệ và củng cố địa vị
của nhà nước (đại diện cho giai cấp, tập đoàn thống trị, thậm chí là nhà vua),
là thứ công cụ hữu hiệu để cai trị nhân dân; nội dung của pháp luật gắn liền
với sự hà khắc và áp đặt lên dân chúng. Pháp luật trong chế độ “pháp trị” có
tính chất như là thứ phương tiện hữu hiệu để nhà nước thực hiện chức năng cai trị
của mình. Nhà nước sử dụng pháp luật để áp đặt ý chí của nhà nước (của
giai cấp, tập đoàn thống trị) lên toàn xã hội. Do vậy, lúc này pháp luật chỉ
đóng vai trò là công cụ để duy trì và củng cố quyền lực của kẻ tạo ra nó. Vì
thế, nhà nước – chủ thể ban hành pháp luật sẽ được đặt lên trên và đứng trên
pháp luật.
Thứ ba, trong
Nhà nước pháp quyền, mục đích của pháp luật là bảo vệ cho địa vị của nhân dân,
bảo vệ những quyền tự nhiên vốn có của con người mà không ai có thể xâm phạm.
Trong chế độ pháp quyền (Nhà nước pháp quyền) thì nội dung của pháp luật phải
thể hiện các quyền tự nhiên vốn có của con người, trong những quyền ấy có quyền
tự do, dân chủ,… của nhân dân. Các quyền tự nhiên vốn có của con người phải
được quy định trong luật pháp và nhà nước với tư cách là thiết chế công quyền
phải bảo đảm các quyền cơ bản ấy của công dân phải được thực thi trong thực
tiễn. Pháp luật trong Nhà nước pháp quyền luôn hướng đến sự hạn chế và kiểm
soát quyền lực nhà nước, đảm bảo cho nhà nước sử dụng quyền lực ấy đúng; và bảo
vệ những quyền tự nhiên vốn có của công dân, ngăn chặn sự lạm quyền của nhà
nước và bản thân nhà nước pháp quyền (chủ thể ban hành pháp luật)
không được đứng trên pháp luật mà phải đặt dưới pháp luật và tuân thủ pháp luật
một cách triệt để. Vì thế, chúng ta cần phải phân định rành mạch giữa pháp
quyền và pháp trị; từ đó, chống lại tư tưởng đánh đồng giữa chúng, làm lệch
hướng trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Thứ tư, ở
Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội (bổ sung, phát triển 2011) chỉ rõ: Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm
chủ của nhân dân; công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người,
quyền công dân; thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển
toàn diện. Nội dung trên thể hiện rõ bản chất Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, đó là hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn, dựa trên nền
tảng lợi ích chung của toàn xã hội hài hòa với lợi ích chính đáng của con
người; nó khác hẳn về chất so với các xã hội cạnh tranh để chiếm đoạt lợi ích
riêng giữa các cá nhân và phe nhóm, mang tính đối lập, đối kháng xã hội.
Trong
chế độ chính trị xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước
và Nhân dân là mối quan hệ giữa các chủ thể thống nhất về mục tiêu và lợi ích;
tất thảy mọi chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật và hoạt động
của nhà nước đều vì lợi ích của Nhân dân, lấy hạnh phúc của Nhân dân làm mục
tiêu phấn đấu. Mô hình chính trị và cơ chế vận hành tổng quát là: Đảng lãnh
đạo, Nhà nước quản lý và Nhân dân làm chủ. Và: dân chủ là bản chất của chế độ xã
hội chủ nghĩa, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội; xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền lực thực sự
thuộc về nhân dân là một nhiệm vụ trọng yếu, lâu dài của các mạng Việt Nam.
Như
vậy, luận điệu của Hoàng Mai rằng Việt Nam đang thực thi “pháp trị” trong xây
dựng Nhà nước pháp quyền” là sự đánh đồng “ấu trĩ”, lập luận vô căn cứ, hết sức
lố bịch, cần bị vạch mặt, đấu tranh bác bỏ./.
