Bác bỏ luận điệu xuyên tạc về thực hiện dân chủ ở Việt Nam

          Tre Việt - Ngày 24/7, trang facebook Việt Tân đăng bài “Không qua trưng cầu dân ý, Cộng sản Việt Nam cứ áp đặt mọi chính sách”. Đây là quan điểm phiến diện, so sánh máy móc với mô hình dân chủ phương Tây, thiếu hiểu biết đầy đủ về cơ chế tham vấn, phản biện và biểu hiện dân chủ đặc thù trong điều kiện thực tiễn Việt Nam,... cần bác bỏ thông qua làm rõ bốn khía cạnh chính.

Một là, dân chủ ở Việt Nam là dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm mọi quyền lực thuộc về Nhân dân. Dân chủ không chỉ là “hình thức tổ chức chính trị”, mà còn là “phương thức tổ chức quyền lực nhân dân”. Việt Nam lựa chọn mô hình dân chủ xã hội chủ nghĩa – tức dân chủ gắn với lợi ích giai cấp công nhân và nhân dân lao động, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng - vì nó phù hợp với lịch sử, văn hóa và điều kiện phát triển đất nước. Dân chủ không phải là “muốn gì làm nấy”, phải gắn với kỷ luật, kỷ cương; cũng không phải chỉ được thể hiện qua các cuộc trưng cầu ý kiến Nhân dân, mà được thể hiện ở nhiều hình thức, cấp độ. Trong dân chủ xã hội chủ nghĩa, bản chất là bảo đảm quyền lực thuộc về Nhân dân, được thể hiện thông qua dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện: quốc hội do dân bầu, chính quyền các cấp do dân lựa chọn và Đảng lãnh đạo nhưng không đứng trên pháp luật. Mọi quyết sách đều phải trải qua quy trình chuẩn bị, phản biện xã hội, lấy ý kiến người dân, tổ chức đối thoại và chỉnh sửa phù hợp thực tiễn. Đây chính là biểu hiện của dân chủ thực chất, không hình thức. Vì vậy, việc đánh giá mức độ dân chủ của một quốc gia dựa trên tiêu chí trưng cầu dân ý hay mô hình đa đảng là thiếu cơ sở lý luận và thực tiễn.

Hai là, chính sách của Nhà nước luôn dựa trên ý chí, nguyện vọng của Nhân dân. Trên thực tế, mọi chính sách của Đảng và Nhà nước đều trải qua quy trình: (1). Tham vấn và lấy ý kiến Nhân dân; trước khi ban hành các luật, chính sách lớn, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành đều công bố dự thảo công khai trên Cổng thông tin điện tử để Nhân dân, chuyên gia, nhà khoa học góp ý. Ví dụ, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) năm 2023 thu hút hơn 12 triệu lượt ý kiến góp ý; Luật Căn cước công dân, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Phòng chống bạo lực gia đình... đều tổ chức trưng cầu, đối thoại, thảo luận công khai tại các cấp cơ sở. (2). Thảo luận tại Quốc hội; các đại biểu Quốc hội được bầu cử phổ thông đầu phiếu trực tiếp là người đại diện cho ý chí Nhân dân, có trách nhiệm mang tiếng nói của Nhân dân đến nghị trường, góp ý, chất vấn, giám sát và biểu quyết thông qua chính sách. Tất cả các chính sách như: các Luật, ngân sách nhà nước, quy hoạch, phát triển,… đều do cơ quan dân cử này quyết định. Đây là hình thức dân chủ đại diện đúng nghĩa.

Ba là, trưng cầu dân ý không phải là tiêu chí duy nhất của dân chủ. Điều 29 Hiến pháp năm 2013 và Luật Trưng cầu ý dân năm 2015, quy định: việc trưng cầu dân ý có thể được tổ chức đối với các vấn đề lớn, như: Hiến pháp, chủ quyền quốc gia, việc gia nhập các liên minh quốc tế, chính sách đặc biệt ảnh hưởng đến đời sống toàn dân. Do đó, việc nói Việt Nam “không có trưng cầu dân ý” là sai hoàn toàn. Như vậy, trưng cầu dân ý không phải là hình thức bắt buộc đối với mọi chính sách; ngay cả nhiều nước phương Tây như Mỹ, Anh, Nhật, Canada…. cũng không thường xuyên dùng đến hình thức này.

Nhiều chính sách tại Việt Nam được quyết định bằng phương pháp dân chủ gián tiếp (thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân), dân chủ cơ sở (họp tổ dân phố, lấy ý kiến khu dân cư), và cả các hình thức dân chủ trực tiếp, như: Lấy ý kiến toàn dân về quy hoạch đô thị; Tổ chức hội nghị nhân dân tại xã/phường về các vấn đề hạ tầng, an sinh; Thực hiện mô hình “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”,... là biểu hiện thực chất, sâu sắc của dân chủ xã hội chủ nghĩa, không phải là hình thức “áp đặt” từ trên xuống. Việc phân cấp quyền lực cho cơ quan chuyên trách và đại biểu Nhân dân là mô hình phù hợp, khoa học và hiệu quả hơn là trưng cầu thường xuyên..

Thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong những năm qua, như: GDP tăng trưởng liên tục, thuộc nhóm cao nhất khu vực; Tỷ lệ đói nghèo giảm từ hơn 70% (năm 1986) xuống dưới 3% (năm 2023); Hệ thống y tế, giáo dục, an sinh xã hội liên tục được cải thiện; Tham gia sâu rộng vào các hiệp định thương mại quốc tế (CPTPP, EVFTA…),... cho thấy tính đồng thuận và phù hợp của chính sách phát triển chính là minh chứng rõ ràng nhất phản bác luận điệu “chính sách áp đặt”./.