VĂN ĐOÀN ĐỘC LẬP VIỆT NAM – LẤY TAY VẢ MIỆNG

         Tre Việt - 3/3/2014, nhà văn Nguyên Ngọc cùng 60 “nhân sĩ chấy thức” khác đã hùng hồn đăng tải tuyên bố vận động thành lập cái gọi là “Văn đoàn độc lập Việt Nam” (VĐĐLVN). Cổ súy rùm beng cho “sự kiện này” (chẳng nói thì thiên hạ cũng đoán được) là một số cá nhân, tổ chức, trang mạng có “truyền thống đi ngược”, a dua và chống phá. Tuy mới chỉ là giai đoạn “vận động” chứ chưa thực sự được “thành lập” nhưng chỉ cần đặt bản tuyên bố ấy cạnh cái Danh sách Ban vận động thành lập do Nguyên Ngọc cầm đầu đã “hé lộ” ngay rất nhiều mâu thuẫn, rất nhiều vấn đề mà nhờ đó lật tẩy phần nào bộ mặt thật không lấy gì làm hay ho của VĐĐLVN. Như thế há chẳng phải là VĐĐLVN  “lấy tay vả miệng” hay sao?!

1. Nguyên Ngọc cùng những kẻ “đồng hội đồng thuyền”, một cách rất chuyên nghiệp, đã vận động thành lập “hội này” bằng một tuyên ngôn thoạt nghe có vẻ “đao to búa lớn” với những mục đích chính đáng, cao cả tưởng như không chỉ Việt Nam mà bất cứ nền văn học của dân tộc nào trên thế giới cũng mong muốn, ấy là “góp phần tích cực xây dựng và phát triển một nền văn học Việt Nam đích thực, nhân bản, dân chủ, hiện đại, hội nhập với thế giới”, ấy là “có thể đóng vai trò tiền phong đúng như nó phải có trong sự nghiệp phục hưng văn hóa, phục hưng dân tộc mà lịch sử đang đòi hỏi”. Thế nhưng, cái mục đích “to đùng to đoàng” ấy lừa mị được ai khi mà soi vào bản Danh sách Ban vận động thành lập thì tòi ra vị trí thứ hai, nghĩa là chỉ sau vị trí thứ nhất (Trưởng ban Nguyên Ngọc), lại chính là Bùi Chát. Chắc thiên hạ không ai xa lạ gì, Bùi Chát – tác giả của “thơ dơ, thơ rác, thơ nghĩa địa”, người sáng lập Mở Miệng với sản phẩm là thứ “quái thai lai quái dị”, tục tĩu, bệnh hoạn, nổi loạn, phản động (đối tượng nghiên cứu trong “luận văn thạc sĩ” mới bị thu hồi vì tính chất phi chính trị, phản văn hóa, phản khoa học mà Tre Việt từng đề cập đến trong một bài viết khác),… Nhìn vào bản danh sách không xếp theo thứ tự A, B, C,… cũng chẳng xếp theo thứ tự tuổi đời từ thấp đến cao hay từ cao xuống thấp mà lại bắt đầu bằng cái tên của Trưởng ban rồi đến cái tên của Bùi Chát ngồi “nghễu nghện” trên khá nhiều bô lão “mũ cao áo dài” trong làng văn thì đoán rằng có hai tình huống: 1. “Bố đẻ” của “thơ dơ, thơ rác, thơ nghĩa địa” hẳn phải chiếm một ghế “tối quan trọng” trong VĐĐLVN, sản phẩm “quái thai lai quái dị” của anh ta chắc được VĐĐLVN đề cao!; 2. VĐĐLVN lợi dụng điều này để chứng minh cho bàn dân thiên hạ thấy hội của tôi là thế đấy, tham gia hội của tôi “quyền tự do sáng tác và công bố tác phẩm” của các bạn sẽ được khuyến khích, bảo đảm cho dù các vị có phóng uế ra phế thải của những đầu óc bệnh hoạn (Bùi Chát là tấm gương to đùng). Vì vậy, hãy thử hình dung xem trong một ngày đẹp giời nào đó, VĐĐLVN mang những thứ thơ tục tĩu, bệnh hoạn, nổi loạn của Mở Miệng bày lên đĩa và mời thiên hạ “xơi” thì không biết có “thức tỉnh lương tri và bồi đắp đạo đức xã hội” được tí nào như họ hùng hồn tuyên ngôn không, hay chỉ làm ô uế bầu khí quyển văn học nước nhà. Ấy thế mà họ còn cao giọng “văn hóa Việt Nam ngày càng suy thoái nghiêm trọng, lộ rõ nguy cơ đánh mất những giá trị nhân bản căn cốt nhất, uy hiếp đến cả sự tồn vong của dân tộc”. Thật đúng là “thùng rỗng kêu to”, “vừa ăn cắp, vừa la làng”, chi tiết “biết nói” (Bùi Chát đứng thứ hai trong Ban vận động thành lập) đã làm một việc mà Ban vận động thành lập không ngờ tới, ấy là “lột truồng” cái mặt nạ VĐĐLVN cho người ta biết bộ mặt thực chất của nó chỉ là nơi dung túng cho những phần tử “quái thai lai quái dị” mà thôi!

2. Trong Tuyên bố vận động thành lập, VĐĐLVN liệt kê ra ba nhiệm vụ cụ thể mà như Lâm Trực @ nhận xét thì: nhiệm vụ cao cả và đẹp long lanh nhưng chả có gì mới mẻ, vì những thứ đó đã được xác định trong Điều lệ Hội Nhà Văn Việt Nam theo Quyết định số 69, ngày 14/7/1005, thậm chí, Điều lệ Hội nhà văn Việt Nam còn cụ thể hơn nhiều. Vấn đề là “nói có đi đôi với làm”? Nếu lướt một loáng từ đầu đến cuối danh sách, 61 cái tên, chắc hẳn không ít người nhận ra rất nhiều người nằm trong danh sách ấy hiện vẫn là hội viên Hội nhà văn Việt Nam, chưa kể có vị còn giữ chức vụ khá “to”. Vậy, tại sao họ lại phải thừa hơi vận động thành lập VĐĐLVN mà không tập trung dốc lòng dốc sức xây dựng Hội nghề nghiệp của mình phát triển và đoàn kết? Điều này cho thấy, nhiệm vụ lớn thứ nhất “Đoàn kết tương trợ giữa những người viết văn tiếng Việt trong và ngoài nước” mà VĐĐLVN đặt vị trí đầu tiên cơ hồ chỉ là “nói cho hoành tá tràng” vậy thôi chứ thực chất của việc vận động thành lập VĐĐLVN, nói như Lâm Trực @, là làm chính trị và đối lập với Hội nhà văn Việt Nam. Như vậy, há chẳng phải lấy tay vả miệng hay sao, miệng thì nói đến đoàn kết nhưng chính VĐĐLVN sẽ là minh chứng cho sự kéo bè kết cánh, gây chia rẽ, mất đoàn kết trong nội bộ văn nghệ sĩ. 

3. Chỉ ra thực trạng “văn học yếu kém” để rồi nêu lên nguyên nhân chủ quan lướt qua trong 2 dòng (nguyên nhân chủ quan trước tiên thuộc chính người cầm bút là sự thờ ơ đối với trách nhiệm xã hội, vô cảm trước thời cuộc, quan trọng hơn nữa là thiếu độc lập tư duy, từ đó mà tự hạn chế năng lực sáng tạo), nguyên nhân khách quan với dung lượng dài gấp 3 lần (một xã hội như chúng ta đang có, trong đó các quyền tự do cơ bản của con người thực tế bị vi phạm trầm trọng, đương nhiên đè nặng lên tâm lý sáng tạo của người cầm bút, làm mờ nhạt và tắt lụi các tài năng. Quyền tự do sáng tác và tự do công bố tác phẩm đang là đòi hỏi sống còn của từng nhà văn và của cả nền văn học. Không có những quyền tự do tối thiểu đó thì không thể có một nền văn học đàng hoàng. Một thể chế tổ chức đời sống văn học nặng tính quan liêu và bao cấp càng làm nặng nề thêm tình hình, đồng thời lại không tạo được mối liên kết lành mạnh giữa những người viết để nâng đỡ và thúc đẩy nhau trong công việc, hỗ trợ nhau trong khó khăn). Điều này bộc lộ nhận thức, nhãn quan “lệch lạc”, phiến diện của 61 thành viên Ban vận động, trong đó có không ít “lão làng” bởi văn học yếu kém mà đổ vấy cho thể chế, cho xã hội (ấy là chưa kể những gì họ liệt kê ra không phải là sự thật!), thì hẳn là buồn cười. Văn học yếu kém, nhà văn phải tự xem lại cái Tài, cái Tâm, cái Tầm của mình chứ! Hơn thế, cái danh của nhà văn là nằm ở tác phẩm. Giá mà họ dành thời gian tập trung để viết, để sáng tác chứ không phải để tụ tập, kết bè kết cánh làm những việc vô bổ, gây hại biết đâu lại có tác phẩm lớn cống hiến cho công cuộc “phục hưng văn hóa, phục hưng dân tộc”?! Trộm nghĩ như vậy nhưng nhìn vào Danh sách Ban vận động thì thấy ngay: Từ đầu đến cuối, từ trẻ đến già, từ người có danh tiếng đến kẻ vô danh tiểu tốt,… đều là những cái tên hiện không còn “hot” trên văn đàn, chắc vì biết mình “tài cạn”, “tâm tối” nên chỉ còn cách dùng chiêu PR hâm nóng tên tuổi thường thấy trong Showbis Việt. Cái danh sách này, với những cái tên như Hà Sĩ Phu, Nguyễn Quang Lập, Bùi Minh Quốc, Nguyễn Huệ Chi, Châu Diên,… nổi lên là những “chấy thức” thường xuyên có những hành động, phát ngôn  vu cáo, xuyên tạc hoặc đả kích chế độ thì tự nó cũng đã vạch áo cho người ta xem và khiến người ta không thể tin được những gì hoa mỹ, “đao to búa lớn” mà họ đã hùng hồn đăng tải trên mạng. Dư luận hoàn toàn có thể hoài nghi về mục đích thực sự của VĐĐLVN cũng như việc có hay không một tổ chức nào đó giật dây cho những con người háo danh hoạt động?